هارمونی رنگها در نقاشی

دایره یا چرخه رنگ:
یک دایره رنگ اولیه که در آن رنگ های قرمز، زرد و آبی وجود دارند، در واقع دایره رنگ سنتی در هنرهای تجسمی حساب میشود . سر آیزاک نیوتون (Sir Isaac Newton) در سال 1666 اولین نمودار رنگ دایره شکل را به وجود آورد. از آن زمان تا کنون، دانشمندان و هنرمندان به مطالعه و طراحی نمونه های متنوع و مختلف این مفهوم (تئوری رنگ ها) پرداخته اند.

رنگ های اصلی:
در تئوری رنگ ها، قرمز، زرد و آبی رنگ های اصلی هستند زیرا دانه های رنگی تشکیل دهنده آنها از ترکیب هیچ رنگ دیگری به وجود نیامده و تمام رنگ های دیگر از ترکیبات مختلف و متنوع این سه رنگ با یکدیگر به دست می آیند.

رنگ های فرعی یا ثانویه:
سبز، نارنجی و بنفش رنگ هایی هستند که از ترکیب رنگ های اصلی با یکدیگر به وجود می آیند محل قرار گیری هر رنگ ثانویه در دایره رنگ، بین دو رنگ اصلی تشکیل دهنده آن میباشد.

رنگ های ترکیبی:
زرد- نارنجی، قرمز نارنجی، قرمز- بنفش، آبی – بنفش، آبی- سبز و زرد – سبز، این رنگ ها از ترکیب یک رنگ اصلی با یک رنگ فرعی به وجود می آیند و در اینجا هم، در میان دو رنگ تشکیل دهنده خود قرار می گیرند.

هماهنگی (هارمونی) رنگ:
هماهنگی یا هارمونی به معنای “چیدمان مطبوع اجزاء یک کل”  می باشد و وجود آن در تمام مظاهر زندگی از موسیقی، شعر، رنگ یا حتی یک کیک زیبا، جلوه می کند. از نظر دیداری، هماهنگی، در چیزی است که موجب لذت در چشم شود. این هماهنگی بیننده را مجذوب کرده و احساس نظم و تعادل را در او ایجاد می کند. هنگامی که چیزی ناهماهنگ است، یا خسته کننده است یا وحشتناک. از طرفی هارمونی بیش از حد نیز به ترکیبی بسیار ملایم و نچسب تبدیل می شود و بیننده را آن طور که باید مجذوب و شیفته نمی کند و بالعکس عدم حضور آن نیز تصویری به وجود می آورد که هیچ چشمی تحمل و تمایل دیدن آن را ندارد.
مغز انسان هر چیزی را که قابلیت سازماندهی نداشته و نامفهوم باشد، پس می زند. عمل دیدن نیاز مند یک ساختار منطقی است . و هماهنگی رنگی می تواند این علاقه به دیدن و حس تعادل را پدیدار کند به طور خلاصه، یکپارچگی مفرط موجب تحریک ناپذیری و پیچیدگی مفرط موجب تحریک بیش از اندازه مغز می شود. تعادل پویا، نتیجه حضور هماهنگی است.
برای مشاهده تعالی هارمونی و هماهنگی کافی است به هارمونی رنگ ها در در طبیعت دقت کنید. همان طور که گفتیم، تئوری های رنگ و هارمونی رنگی متعددی وجود دارند. در اینجا به معرفی چند فرمول ابتدایی در به کار گیری رنگ ها میپردازیم:

هارمونی بر اساس هم جواری رنگ ها:
رنگ های هم جوار (پیوسته) یا Analogous Colors، به هر دسته سه تایی از رنگ هایی گفته می شود که در دایره رنگ کنار یکدیگر قرار گرفته اند. مانند زرد-سبز، زرد و زرد نارنجی. معمولا در چنین ترکیب هایی، یک رنگ از نظر مقدار، بر دو رنگ دیگر برتری دارد.

هارمونی بر اساس رنگ های مکمل:
رنگ های مکمل آنهایی هستند که در دایره رنگ، درست در مقابل یکدیگر قرارگرفته اند. مانند قرمز و سبز یا قرمز- بنفش و زرد – سبز. همان طور که در تصویر مشاهده می کنید، درجات مختلف زرد-سبز در برگ ها، هماهنگی زیبایی با رنگ های قرمز-بنفش گل، ایجاد کرده اند. رنگ های مکمل بالاترین درجه تباین (کنتراست) و ثبات را به وجود می آورند.

هارمونی بر اساس طبیعت:
طبیعت، بهترین نقطه شروع برای درک و ایجاد هارمونی رنگی است. در تصویر پایین مشاهده می کنید که زرد، سبز و قرمز چه نقش هماهنگی ایجاد کرده اند و این ترکیب متناسب، لزوما در دو مورد قبل نمی گنجد، اما زیبا و قابل اجرا است.

رنگ‌بندی دوتایی

رنگ‌بندی «دوتایی» (Diad) از ترکیب دو رنگ با حذف رنگ میانی به دست می‌آید. تصویر زیر این ترکیب را به خوبی نشان می‌دهد.

رنگ‌بندی متساوی‌الاضلاع

در هارمونی ایجاد شده در قالب «متساوی‌الاضلاع یا سه‌تایی» (Triad)، رنگ‌ها از سه خانواده با فاصله‌ی برابر از همدیگر انتخاب می‌شوند. ترکیب این سه رنگ مانند تصویر زیر به شکل یک مثلث متساوی‌الاضلاع دیده می‌شود.

رنگ‌بندی متساوی‌الساقین

هارمونی «متساوی‌الساقین» (split-complementary) از ترکیب یک رنگ با دو خانواده‌ی هم‌جوار شاخه‌ی مکمل رنگ اصلی ایجاد می‌شود. مطابق شکل، رنگ‌های همسایه‌ی رنگ مکمل در کنار رنگ مورد نظر قرار گرفته‌اند. این هارمونی به همین دلیل از سه جزء تشکیل شده است.

در ادامه به شما پیشنهاد می کنیم مقاله ی آموزش ابتدایی طراحی با مداد را حتما مطالعه کنید.

منبع : https://www.colormatters.com