با ورود بشر به عصر الکترونیک و نقش ابزار الکترونیکی در زمینه‌های مختلف زندگی بشر پررنگ‌تر و مهم شد تا جایی که می‌توان گفت تمام ابعاد زندگی ما دچار تحول شد و از این تغییرات بازنماند. در حوزه آموزشی نیز مدت‌هاست که آموزش مجازی جای خود را در فضاهای مختلف بازکرده و افراد بسیاری از این طریق به کسب دانش و یا انتقال آن می‌پردازند.
تا جاییکه حتی در کشور خودمان دانشگاه‌های مجازی در کنار دانشگاه‌های حضوری فعالیت کرده و هرساله پذیرای دانشجویان بسیاری است. اما یکی از دلایلی که سبب معرفی بهترین پلتفرم آموزش مجازی شد درواقع شیوع بیماری کرونا در سرتاسر جهان بود.
ویروس کرونا تمامی مدارس و دانشگاه‌ها را به تعطیلی کشاند و این بحران کمی نبود. ازآنجایی‌که میزان ماندگاری این ویروس قابل پیش‌بینی نیست تمام مراکز آموزشی به دنبال راهی مطمئن برای برگزاری کلاس‌های آموزش آنلاین بودند و دراین‌بین دست‌یابی به بهترین پلتفرم آموزش مجازی اهمیت بسیار ویژه‌ای پیدا کرد گرچه کار چندان راحتی هم نبود.
ویژگی‌های آموزش آنلاین، پلتفرم آموزشی و انواع آن
- برترین پلتفرم آموزش آنلاین باید ویژگی‌های متنوعی داشته باشد که مهم‌ترین آن شاید کاربرد آسان برای معلمان و اساتید و همچنین دانشجویان و دانش‌آموزان است.
- آموزش مجازی به تشکیلات فیزیکی که برای برگزاری کلاس‌های حضوری لازم است نیازی ندارد و از این نظر در هزینه‌ها صرفه‌جویی و در شهرهای بزرگ موجب کاهش بار ترافیکی خواهد شد.
در کلاس‌های آنلاین به زمان و مکان محدود نمی‌شوید و در هر نقطه از کره زمین که باشید تنها با دسترسی به اینترنت به‌راحتی به کلاس آموزشی پیوسته و از آن استفاده می‌کنید.
با شروع تعطیلات تابستانه فرصتی پدید آمد تا برنامه‌ریزی‌های بهتری تدوین گردد و از طرف دیگر شرکت‌ها و کمپانی‌های مختلف از فرصت استفاده کرده و شروع به معرفی بهترین پلتفرم آموزش مجازی کردند. با شروع سال تحصیلی جدید در مقاطع مختلف آموزشی شاهد استفاده از انواع برنامه‌ها و پلتفرم‌های آموزش آنلاین بودیم. شناخت و مقایسه آن‌ها به همراه ویژگی‌هایی که ارائه می‌دهند
اما تعریف پلتفرم، پلتفرم در انگلیسی به معنای سکو است یعنی جایی که کسی روی آن قرارگرفته و می‌تواند دید بهتری نسبت به سایرین داشته باشد. می‌توان گفت پلتفرم بستری برای ایجاد تعامل است و مجموعه‌ای از سخت‌افزارها و نرم‌افزارها در کنار یکدیگر قرار دارند که به ایجاد این ارتباط کمک می‌کنند.
پلتفرم‌ها برای فعالیت به تکنولوژی نیاز دارند و با توجه به نیاز اپلیکیشن مشخص می‌شود.
پلتفرم باید توانایی اجرای اپلیکیشن را داشته باشد و به همین خاطر کاملاً در اختیار برنامه قرار دارد.
اینکه از چه پلتفرم آموزشی استفاده کنید بستگی به نوع آموزش آنلاین شما دارد. پلتفرم‌ها انواع مختلفی دارند. برای مثال:
- پلتفرم آموزشی تحت اپلیکیشن: برای استفاده و دسترسی به این پلتفرم حتماً باید اپلیکیشن بر روی سیستم یا گوشی نصب شود. نیاز است که حافظه موردنیاز برای نصب این اپلیکیشن را فراهم کنید.
- پلتفرم آموزشی تحت ویدیو: این آموزش از طریق دانلود ویدیو در بستر اینترنت انجام می‌پذیرد. برای این کار نیاز به اینترنت پرسرعت، و حافظه زیاد دارید. یکی از مزایای این نوع پلتفرم این است که در دسترس همه قرار می‌گیرد.
- پلتفرم آموزش تحت وب: وبسایت ابزاری است برای آموزش و نیازهای پیشین همچون اینترنت پرسرعت و یا نصب اپلیکیشن وجود ندارد.
ویژگی‌های بهترین پلتفرم آموزش مجازی
برترین پلتفرم آموزش آنلاین باید امکانات مختلفی چون:
وایت بورد آنلاین
ضبط کلاس‌ها و امکان دست‌یابی دوباره به ویدیوهای آموزشی
ویدیو کنفرانس
امکان اشتراک‌گذاری
رأی‌گیری و نظرسنجی
امکان چت گروهی و خصوصی
اتصال به کمک مرورگر
امکان بالا بردن دست (برای دانش‌آموزان)
قابلیت زمان دهی
امکان تجمیع با پلتفرم‌های تولید محتوا
آزمون آنلاین
حضور غیاب خودکار
سامانه ارسال تکالیف و امکان ثبت بازخورد و نمره
معرفی انواع پلتفرم‌های خارجی و ایرانی
LMS
این پلتفرم درواقع یک پلتفرم مدیریت یادگیری است. LMS مخفف Learning Management System است. مدرس و یا حتی شاگرد تمام آنچه برای یادگیری به آن نیاز دارند را در اختیار داشته و به‌راحتی می‌توانند فعالیت‌های خود را مدیریت کنند.
این پلتفرم یکی از مورد اعتمادترین و پرکاربردترین پلتفرم‌هایی است که در حال حاضر مورداستفاده قرار می‌گیرد. برگزاری آزمون آنلاین و نمره دهی آنلاین، دریافت و تحویل تکلیف در موعد مقررشده، دسترسی آسان و ارزیابی‌های مؤثر، تعریف کد برای هر یک از اعضا، امکان ارسال پیام برای دانشجو و یا اساتید و … از امکاناتی است که این سامانه در اختیار کاربران قرار می‌دهد.
Udemy
این سیستم با اعتقاد بر اینکه همه باید از انواع آموزش برخوردار باشند توانسته است دوره‌های آموزشی زیادی را برگزار کند. در این پلتفرم اساتید و یا شاگردان امکان اشتراک‌گذاری انواع فایل‌های PDF و یا پاور پوینت را دارند.
در معرفی بهترین پلتفرم آموزش مجازی خارجی Udemy باید بگوییم که در حال حاضر بیش از ۱۲ میلیون شاگرد را تحت آموزش دارد. در این سامانه مربیان امکان قیمت‌گذاری مقاطع آموزشی خود را نداشته و همچنین اساتید ارتباط کمتری با شاگردان دارند.
Teachable
Teachable تمام تلاش خود را کرده است تا محدودیت‌های Udemy را تا حدودی پوشش دهد می‌توان گفت که تکمیل‌کننده این پلتفرم است. مربیان برای استفاده از Teachable باید هر ۳۰ روز یک‌بار هزینه پرداخت کنند.
WizlQ
یکی از مشهورترین پلتفرم‌هایی که در زمینه آموزش مجازی موجود است. مربیان می‌توانند کلاس‌های خود را به صورت آنلاین و زنده برگزار کنند و فایل‌هایی را که در اختیاردارند از طریق درایو my computer به اشتراک بگذارند. البته که اشتراک صوت و تصویر از بدیهی‌ترین امکانات این پلتفرم است. بیشتر این پلتفرم در مقاطع دانشگاهی مورداستفاده قرار می‌گیرد.
Ruzukud
Ruzukud چیزی که این پلتفرم را در زمره بهترین پلتفرم آموزش مجازی قرار داده است استفاده بسیار آسان از آن است. در طول روز کاربران از خدمات پشتیبانی آن بهره‌مند می‌شوند و از مزایای دیگر آن قابلیت پرداخت پی پال است.
سامانه شاد
این سامانه از معروف‌ترین پلتفرم‌های آموزش مجازی در ایران است. شاد کوتاه شده سامانه شبکه‌های اجتماعی دانش‌آموزان است. هر دانش‌آموز و معلم ابتدا باید در سایت این سامانه ثبت‌نام کرده و احراز هویت شوند. هر مدرسه با توجه به پایه‌هایی که دارد در این سامانه دارای گروه و کانال است و دانش‌آموزان و دبیران امکان ارسال فایل‌های صوتی و عکس و … را خواهند داشت.
تخته سفید
این پلتفرم برای به اشتراک گذاردن ویدیوهای آموزشی راه‌اندازی شده است.
فرادرس
هدف این سامانه توسعه آموزش الکترونیکی دانشگاهی ایران است و مطالب مختلف و دوره‌های آموزشی متفاوتی برای عموم مردم در نظر گرفته است. این سامانه چند صد ساعت آموزش رایگان ارائه داده و در حال حاضر نیز باقیمت مناسبی قابلیت خریداری دارد.
هر یک از این پلتفرم‌ها و سایر پلتفرم‌هایی که معرفی آن‌ها در این مقاله صورت نگرفت می‌تواند یک‌راه ارتباطی مجازی بین اساتید و شاگردان باشد و با شرایط مختلف توانایی خدمت‌رسانی داشته و با استفاده از آن‌ها هیچ حادثه و رویدادی مانع فرآیند آموزش در مقاطع مختلف نخواهد بود.
با تعطیلی غیرمنتظره‌ای که برای مدارس و مراکز آموزشی پدید آمد تا ماه‌های اول چگونگی اداره کردن این کلاس‌های آموزشی موردبحث بود. بسیاری از شیوه‌هایی که استفاده می‌شد دارای نقایصی بودند که درنهایت سردرگمی را در بین معلمان و اساتید افزایش می‌دادند. یافتن بهترین پلتفرم آموزش مجازی دغدغه‌ای برای مسئولین در حوزه‌های آموزشی بود.
تا اینکه شرکت‌های مختلف با معرفی برترین پلتفرم آموزش آنلاین راه نوینی پیش روی آموزش باز کردند. این پلتفرم‌ها هم داخلی هستند و هم خارجی. ویژگی‌های متنوعی که برای آموزش آنلاین موردنیاز است در هر یک از این پلتفرم‌ها در نظر گرفته می‌شود.
ازجمله این ویژگی‌ها می‌توان به امکان اشتراک تصویر و صدا باکیفیت عالی، عدم قطع‌ووصلی مداوم، دسترسی به ابزار آموزشی همچون تخته مجازی، قلم، نظرسنجی و … و مهم‌ترین امکانی که برای هر یک از آن‌ها باید در نظر گرفت استفاده آسان و بدون پیچیدگی برای هر یک از طرفین آموزش است.